کد مطلب:27039 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

قرآن كريم دربارة رفتار جوانان مسلمان نسبت به اطرافيان خود چه سفارشاتي فرموده است؟

از آن جا كه انسان موجودي اجتماعي است و در جامعة انسانها زندگي ميكند طبيعي است كه بايد آداب معاشرت با ديگران را بداند و بهترين راهنماي انسان در مسائل اخلاقي به خصوص آداب معاشرت تعاليم ديني است و در دين مبين اسلام، قرآن و تربيت يافتگان مكتب قرآن يعني پيامبر بزرگ اسلام6 و جانشينان به حق ايشان ائمّة معصومين: از مهمترين منابع به شمار ميروند.

قرآن كه كتاب هدايت و اخلاق است همة مؤمنان را برادر هم دانسته و آنها را به اصلاح و تحكيم برادري بين يكديگر دستور ميدهد.(حجرات،10)

در اين راستا بعضي دستورات اخلاقي را به صورت كلي و بعضي ديگر را در موارد خاص بيان كرده، بعضي از دستورات عمومي اخلاقي قرآن از اين قرار است:

1. أَحْسِن كَمَآ أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْك;(قصص،77) به ديگران نيكي كن همانطور كه خداوند به تو نيكي كرده است.

2. قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا;(بقره،83) با مردم به نيكي سخن بگوييد.

3. از گمان بد بپرهيزيد، (در كار ديگران) تجسّس نكنيد، غيبت هيچكس را نكنيد.(حجرات،12)

4. همديگر را مسخره نكنيد و يكديگر را با القاب زشت ياد نكنيد.(حجرات،11)

بعضي ديگر از دستورات معاشرتي قرآن را در موارد خاص به عنوان نمونه نقل ميكنيم:

1. آداب مهماني رفتن و وارد شدن به منازل ديگران.(نور،27 و 28 و 61)

2. ادب سلام كردن و احوالپرسي.(نسأ،86)

3. آداب مجالس عمومي.(مجادله،11)

4. ادب برخورد با افراد نادان.(فرقان،63)

5. آداب سخن گفتن با ديگران.(بقره،83; نسأ،148; انعام،152; مائده، 101; نحل،125; اسرأ،53; قصص،55; احزاب،70; زمر،17 و 18).

ملاك ارزشها در قرآن كريم، ايمان، تقوا، اطاعت از خدا و رسول و اولوالامر (اهل بيت:) و كسب فضايل و صفات پسنديده است و اين در همه انسانها از جمله جوانان و نوجوانان مشترك است.

شماري از احكامي كه در قرآن بيان شده، اگر چه به صراحت به جوانها و نوجوانها خطاب نشده، ولي بيشترين مخاطبان آنها را اين گروه تشكيل ميدهند، آياتي مانند: احسان به پدر و مادر، آيات مربوط به حجاب و عفت و پاكدامني، اخلاقيات و...

خواستهها و سفارشهاي قرآن دربارة جوانان و نوجوانان در سورة لقمان از زبان آن حضرت آمده است از آن جمله:

1. عدم شرك; يَـَبُنَيَّ لاَتُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُـلْمٌ عَظِيمٌ. (لقمان، 13)

در اين آيه، حضرت لقمان، اساسيترين مسئله عقيدتي (توحيد) را به فرزند جوانش يادآوري ميكند.

2. به ياد معاد و روز قيامت بودن و اعتقاد داشتن; چنان كه ميفرمايد: پسرم! اگر به اندازه سنگيني دانه خردلي ]عمل نيك يا بد[ باشد و در دل سنگي يا در گوشهاي از آسمانها و زمين قرار گيرد، خداوند آن را ]در قيامت براي حساب[ ميآورد. (لقمان، 16)

3. اقامة نماز، امر به معروف و نهي از منكر و داشتن صبر و استقامت در برابر سختيها و مشكلات مختلف; (لقمان، 17)

4. خوشرفتاري با مردم و تواضع در برابر آنها; (لقمان، 18)

5. رعايت اعتدال در امور; (لقمان، 19)(ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 17، ص 35 ـ 61، دارالكتبالاسلامية.)

از جمله جواناني كه خداوند از ايشان ياد كرده، حضرت يوسفغ بود كه با ارادهاي آهنين، در مقابل درخواست زليخا ايستاد و به جهت تن ندادن به خواستة نامشروع او، روانة زندان شد.(يوسف، 23 ـ 26.) و حضرت داودغ جواني كه با قدرت و اعتماد به نفس، به مبارزه با جالوت، پهلواني درشت اندام و قهرماني جنگاور پرداخت و او را به قتل رساند.(بقره، 251.) سرگذشت ايشان و بقيّه پيامبران الهي: بايد براي ما درس باشد، و رهرو راه ايشان باشيم.

از ديگر جواناني كه قرآن از آنان به نيكي ياد كرده و سرگذشت عبرتآموز آنها را آورده، ميتوان به افراد زير اشاره كرد.

حضرت ابراهيم، جوان بتشكن(انبيا، 60.) و جواني به نام يوشع وصيّ حضرت موسي كه در سفر همراه ايشان بود.(كهف، 60 ـ 64.)